غیرت دینی؛ جلسه اول- محرم ۱۴۰۴
توضیحات:
خلاصه جلسه اول
غیرت را در لغت حمیت گویند و در اصطلاح، غیرت حساسیت انسان بر سر مسئولیت و ارزش در حوزههای فردی، خانوادگی و اجتماعیست.
سه پرسش، سه پاسخ.
آیا غیرت و تعصب یکسانند؟ تعصب کوششی در حمایت از خود یا کسان مرتبط است. مذموم است؛ اگر چیزی بر دیگری، به ناحق، اولی قرار داده شود و ممدوح است؛ اگر بر حق استوار باشد. حضرت امیر (ع) میفرمایند: اگر ناگزیر از تعصب هستید پس تعصب بورزید بر یاری حق و به داد ستمدیده رسیدن. غیرت با این تعصب همخوانی دارد.
آیا غیرت همان شجاع بودن است؟ حضرت امیر (ع) میفرمایند: «ثمره شجاعت، غیرت است»
غیرت با عقلانیت در تعارض است؟ غیرت از عقل ریشه میگیرد؛ چرا که غیرت به دفاع از ارزشهای فرد دعوت میکند. ارزشهایی که عقل شناختی معرفی و عقل عملی، امر به حفظ آنها کرده است.
پس از روشن شدن اساس بحث، حول غیرت دینی و مبنای آن سخن بگوییم. غیرت دینی نمایانگر حساسیت و مسئولیت انسان درباره دین و ابعاد آن است.
غیرت امری است قرآنی. قرآن کریم به مردمان هشدار میدهد که نسبت به مورد ظلم قرار گرفتن (سوره نساء، آیه ۷۵) بی تفاوت نباشید و از سویی خداوند متعال خودش را غیور مینمایاند. «اگر منافقان ﻭ بیماردلان ﻭ شایعهپراکنان بازنایستند، تو را بر ضد آنان برمیانگیزیم... هرجا یافت شوند باید دستگیر ﻭ به سختی به قتل برسند.» این سنت خداست. (سوره احزاب، آیات ۶۲-۶۰)
در روایات از حضرت امیر (ع) داریم: «چون بلایى براى جانتان رسید مال را سپر جان کنید و چون حادثه اى برای دینتان پیش آید، جان را فداى دین کنید و بدانید که هلاک کسى است که دینش هلاک شده باشد و غارت زده کسى است که دینش به غارت رفته باشد.»
عقلانیت نیز توصیه میکند به حفظ ارزشها. عقل شناختی ارزشها و دشمن را میشناسد و عقل عملی امر میکند به حفظ ارزش در قبال دشمن.
سبقه تاریخی ما نیز موید غیرت بوده و هست. چه در قبل از انقلاب و در فتوای توتون و تنباکو، قیام مسجد گوهرشاد، ملی شدن صنعت نفت و ... و چه پس از انقلاب؛ به مانند تحریم ارتباط با آفریقای جنوبی و رژیم کودک کش اسرائیل، فتوای اعدام سلمان رشدی و نزدیکتر به زمانه ما، حماسه غیرت دینی در دفاع ۱۲ روزه اخیر.
مومن غیرت دارد و غیرتش خاکریز اول برای دفاع از کیان وطن است.
مستندات:
1. «یَا أَیُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ ...»؛ آیه شریفه 73، سوره مبارکه حج.
2. «وَمَا لَکُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ ...»؛ آیه شریفه 75، سوره مبارکه نسا.
3. «لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ ...»؛ آیات شریفه 62 – 60، سوره مبارکه احزاب.
4. «بَلْ قَالُوا إِنَّا وَجَدْنَا آبَاءَنَا عَلَىٰ أُمَّةٍ ...»؛ آیه شریفه 22، سوره مبارکه زخرف.
5. «لَا یَمْنَعُ الضَّیْمَ الذَّلِیلُ وَ لَا یُدْرَکُ الْحَقُّ إِلَّا بِالْجِدِّ أَیَّ دَارٍ بَعْدَ دَارِکُمْ تَمْنَعُونَ وَ مَعَ أَیِّ إِمَامٍ بَعْدِی تُقَاتِلُونَ الْمَغْرُورُ وَ اللَّهِ مَنْ غَرَرْتُمُوهُ وَ مَنْ فَازَ بِکُمْ فَقَدْ فَازَ وَ اللَّهِ بِالسَّهْمِ الْأَخْیَبِ وَ مَنْ رَمَى بِکُمْ فَقَدْ رَمَى بِأَفْوَقَ نَاصِلٍ»؛ نهج البلاغه، خطبه 29.
6. «ارْفَعُوا أَصْوَاتَکُمْ بِالصَّلَاةِ عَلَیَّ فَإِنَّهَا تَذْهَبُ بِالنِّفَاقِ»، امام صادق (ع): با صداى بلند بر من صلوات بفرستید که آن نفاق را از بین مى برد؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، 1407 ق، ج 2، ص 493.
7. «مِن خَردَلٍ مِن عَصَبِیَّةٍ بَعَثَهُ اللّهُ یَومَ القِیامَةِ مَعَ أعرابِ الجاهِلِیَّةِ»، پیامبر خدا (ص): هر کس در دلش به اندازه دانه خردلى عصبیّت باشد، خداوند در روز قیامت او را با اعراب جاهلیت محشور میکند؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، 1407 ق، ج 2، ص 308.
8. «إن کُنتُم لا مَحالَةَ مُتَعَصِّبینَ فتَعَصَّبوالِنُصرَةِ الحَقِّ وإغاثَةِ المَلهوفِ»، امام على (ع): اگر ناگزیر از داشتن تعصب هستید؛ پس، در راه یارى رساندن به حق و کمک به ستمدیده تعصّب نشان دهید؛ آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و درر الکلم، قم، دارالکتاب الإسلامیه، 1368 ش، ج 1، ص 258.
9. «ثَمَرَةُ الشَّجاعَةِ الغَیرَةُ»، امام على(ع): میوه شجاعت، غیرت است؛ آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و درر الکلم، قم، دارالکتاب الإسلامیه، 1368 ش، ج 1، ص 327.
10. «کانَ إبراهیمُ أبی غَیورا و أنا أغیَرُ مِنهُ، و أرغَمَ اللّهُ أنفَ مَن لا یَغارُ مِن المؤمنینَ»، پیامبر خدا (ص): پدرم ابراهیم با غیرت بود و من با غیرت تر از اویم. خدا، بینى مؤمنى را که غیرت ندارد، به خاک مالد؛ مجلسی، محمد باقر بن محمدتقی، بحار الانوار، بیروت، دار احیا التراث العربی، 1362 ش، ج 100، ص 248.
11. «إذا حَضَرَت بَلِیَّةٌ فاجعَلُوا أموالَکُم دونَ أنفسِکُم، و إذا نَزَلَت نازلةٌ فاجعَلُوا أنفسَکُم دونَ دِینِکُم، و اعلَمُوا أنَّ الهالِکَ مَن هَلَکَ دِینُهُ، و الحَریبَ مَن حُرِبَ دِینُهُ»، امام على (ع): چون بلایى [براى جانتان] فرا رسد مالهاى خود را سپر جانهایتان کنید و چون حادثه اى [براى دینتان] پیش آید جانهایتان را فداى دینتان کنید و بدانید که هلاک گشته کسى است که دینش هلاک شده باشد و غارت شده کسى است که دینش به غارت رفته باشد؛ کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1363 ش، ج 2، ص 216.
receipt_long فایل
جزوه
mic_none صوت
سخنرانی
مداحی